Τρίτη 18 Οκτωβρίου 2011

Η ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ



Στο θέμα της διατροφής, είναι επιστημονικά αναγνωρισμένο ότι το καλύτερο πρότυπο διατροφής του κόσμου είναι η παραδοσιακή ελληνική κουζίνα. Ακόμα καλύτερη ήταν η αρχαία ελληνική κουζίνα που ήταν πλούσια σε δημητριακά, λαχανικά, φρούτα, γαλακτοκομικά και λάδι. Συγκεκριμένα, οι αρχαίοι Έλληνες συμπεριλάμβαναν στην διατροφή τους το μέλι το οποίο έτρωγαν συχνά με δημητριακά ως βραστό χυλό, τα λαχανικά και τα οπωροκηπευτικά, το ελαιόλαδο, το νερωμένο κρασί, τους καρπούς – όπως τα σύκα, το κρέας, τα καρβέλια, τους κρασομεζέδες, τα όσπρια – όπως τις φακές και τα ρεβύθια, τα κουλούρια από κριθάρι, τα γλυκά – όπως τα γλυκά ταψιού και οι μελόπιτες, τις σαλάτες, τα σουβλάκια (!) κ. α. Πολλά εδέσματα τα έτρωγαν ψητά ή βραστά, ενώ χρησιμοποιούσαν και καρυκεύματα στο φαγητό τους. Τρόφιμα προσέφεραν οι αρχαίοι Έλληνες και στους θεούς τους (κρέας, φρούτα, μελόπιτα και άλλα), καθώς και στους νεκρούς. 
Σχετικά με τους νεκρούς, τοποθετούσαν δίπλα στο σώμα του νεκρού ένα γλυκό με το οποίο θα ξεγελούσε τον Κέρβερο, τον φοβερό τρικέφαλο σκύλο με φιδίσια ουρά που ήταν ο φύλακας του ¶δη (Κάτω Κόσμου). Στις κηδείες οι συγγενείς του νεκρού έφερναν τις ``προσφορές΄΄ (σήμερα λέγονται ``πρόσφορα΄΄ και είναι ψωμιά που προσφέρονται στην εκκλησία για να τα ευλογήσει ο ιερέας) στον τάφο, καθώς και στο ιερό του χθόνιου Ερμή (98) του ψυχοπομπού (συνόδευε τις ψυχές στον ¶δη). Οι συγγενείς του νεκρού έτρωγαν το ``νεκρόδειπνο΄΄ (64) καθως και βρασμένα δημητριακά με μέλι. Το νεκρόδειπνο γίνεται ακόμα και σήμερα με ψάρι – όπως συνήθιζαν και οι αρχαίοι Έλληνες. Νεκρόδειπνο σήμερα γίνεται και στο μνημόσυνο. Το μέλι που προτιμούσαν οι αρχαίοι Έλληνες (μάλιστα το εξήγαγαν) είναι θαυμάσια για την υγεία ουσία που θα έπρεπε σήμερα να αντικαταστήσει τους επικίνδυνους για την υγεία επεξεργασμένους υδατάνθρακες όπως τη ζάχαρη και τις τεχνιτές γλυκαντικές ύλες. Μερικά από τα εδέσματα της αρχαιοελληνικής κουζίνας ήταν: χοιρινό με δαμάσκηνα, γουρουνόπουλο γεμιστό, ``κρεωκάκκαβος΄΄, δηλαδή πανσέτα χοιρινού με γλυκόξινη σάλτσα από μέλι, θυμάρι και ξύδι – συνοδεία ρεβιθοπολτού, ``όρνις εν επτισσμένη κριθή΄΄, δηλαδή κοτόπουλο με χοντραλεσμένο κριθάρι, ``ξιφίας εν τρίμματι συκαμινίω΄΄, δηλαδή ξιφίας με σάλτσα από μούρα κ.α. Τα εδέσματα αυτά μπορεί να φαίνονται περίεργα, αλλά είναι υγιεινά και νόστιμα. Θυμίζουν λίγο την κινεζική κουζίνα στην οποία, επί τη ευκαιρία, σε πολλά τρόφιμα βάζουν σήμερα στα εστιατόρια συντηρητικά, ορισμένα από τα οποία είναι επιβλαβή για την υγεία. 
Σε διάφορες περιοχές της αρχαίας Ελλάδος υπήρχαν διαφοροποιήσεις στο θέμα της διατροφής. Για παράδειγμα στην αρχαία Σπάρτη η διατροφή ήταν λιτή. Οι άνθρωποι έτρωγαν λίγη και κακής ποιότητας τροφή, καθώς και τον περιβόητο μέλανα ζωμό. Αυτό γινόταν για να συνηθίσουν στις κακουχίες, ώστε να έχουν αντοχή στον πόλεμο. Λιτή ήταν και η διατροφή στην Κρήτη. Σήμερα η κρητική διατροφή, παρόλο που δεν είναι ακριβώς η ίδια με αυτήν στα αρχαία χρόνια, είναι αναγνωρισμένο παγκόσμιο πρότυπο υγιεινούς διατροφής! Η αρχαία ελληνική διατροφή ήταν ακόμα καλύτερη από τη σύγχρονη ελληνική που – έστω και διαφοροποιημένη – αποτελεί την καλύτερη διατροφή, από άποψη υγείας και…νοστιμιάς!!! 
Σήμερα στην Αθήνα υπάρχουν εστιατόρια με αρχαία ελληνική κουζίνα. Πρόταση του γράφοντος είναι τέτοια εστιατορια να γίνουν σε όλη την Ελλάδα και γενικά σε όλον τον πλανήτη. Καλή η μόδα με τα κινέζικα, τα μεξικάνικα και τα άλλα εστιατόρια, αλλά έχει κουράσει. Καιρός είναι να δημιουργηθεί μια νέα μόδα με εστιατόρια που θα προσφέρουν αρχαία ελληνική κουζίνα που είναι η πιο υγιεινή και αρκετά νόστιμη. Η σύγχρονη εληνική κουζίνα έχει πολλές ανατολίτικες επιδράσεις, ειδικά στα λαδερά φαγητά και στα γλυκά με σιρόπια, από την τουρκική κατοχή. Όμως, στο βάθος, οι επιδράσεις είναι ελληνικές!!! Για παράδειγμα το φαγητό ``ιμαμ μπαϊλντί΄΄ (λαδερό φαί με μελιτζάνες) που θεωρείται τούρκικο λόγω του ονόματός του. Στην πραγματικότητα, όμως, είναι ελληνικό! Το μαγείρευαν οι Έλληνες για τους Τούρκους αφέντες τους, όταν αυτοί είχαν σκλαβώσει για 400 χρόνια την Ελλάδα. Παρά ταύτα, υπάρχουν σε πολλά ελληνικά φαγητά (όπως στα λαδερά φαγητά και στον ``ελληνικό καφέ΄΄ που στην πραγματικότητα είναι …τούρκικος) και γλυκά (όπως στα γλυκά με σιρόπι) ανατολίτικες επιδράσεις (από τους Τούρκους κατακτητές της Ελλάδος) που έχουν αλλοτριώσει την πραγματικά υγιεινή αρχαιοελληνική διατροφή. Τα ανατολίτικα εδέσματα είναι διατροφολογικά ανθυγιεινά. Τα ανατολίτικα φαγητά και οι ανατολίτικοι χοροί (τσιφτετέλι, ζεϊμπέκικο) των Ελλήνων τους κάνουν συχνά να μην ξεχωρίζουν στο εξωτερικό από τους ανατολίτικους λαούς. 
Επιστρέφοντας στην διατροφή των Ελλήνων, πολλοί επιστήμονες υποστηρίζουν ότι καλύτερη για την υγεία είναι η μεσογειακή διατροφή και δεν το εξειδικεύουν – από φθόνο – στην ελληνική. Όμως, τι σχέση έχει η ελληνική κουζίνα με τα σουφλέ των Γάλλων και τα μακαρόνια και τις πίτσες των μακαρονάδων Ιταλών. Τα σουφλέ γεμίζουν τον οργανισμό με λιπαρά και τα ζυμαρικά με άμυλο. Η ελληνική διατροφή (η παραδοσιακή, όχι τα αμερικανόφερτα φαστ φουντ, οι πίτσες, τα ανατολίτικα φαγητά και γλυκά και γενικά όλα τα σκουπίδια που τρώνε σήμερα οι Έλληνες) περιέχει λαχανικά, όσπρια, φρούτα, γαλακτοκομικά, ελαιόλαδο που προστατεύει από καρδιοπάθειες και λίγο κρέας. Γενικά, είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά και φτωχή σε λιπαρά και ιδίως σε κεκορεσμένα που ευθύνονται για την αρτηριοσκλήρυνση και τις καρδιοπάθειες. 
Το ελληνικό διαιτολόγιο περιέχει σε σημαντικά ποσα βιταμίνες και διαιτητικές ίνες. Οι τελευταίες διευκολύνουν τη λειτουργία του εντέρου και μάλιστα προστατεύουν από τον καρκινο του παχέος εντέρου. Επίσης, η ελληνική διατροφή περιέχει, σε ικανοποιητικές συγκεντρώσεις, αντιοξειδωτικές ουσίες όπως είναι οι βιταμινες Α, C, Ε που προστατεύουν τον οργανισμό από την δράση των ελευθέρων ριζών. Οι ελεύθερες ρίζες, για παράδειγμα οι ελεύθερες ρίζες οξυγόνου, καταστρέφουν τις κυτταρικές μεμβράνες και προκαλον μεταλλάξεις στο γενετικό υλικο – στον πυρήνα του κυττάρου. ¶ρα σχετίζονται με τον καρκίνο. Επίσης, σχετίζονται και με την γήρανση. Συνεπώς, οι αντιοξειδωτικές ουσίες προστατεύουν από τον καρκίνο. Παράλληλα, προστατεύουν τον οργανισμό από τις καρδιοπάθειες (ιδίως το ελαιόλαδο), την γήρανση, τις λοιμώξεις και άλλες ασθένειες. 
Η ελληνική κουζίνα δίνει έμφαση στο λάδι (στο ελαιόλαδο, όχι στο λάδι που παράγεται από μεταλλαγμένη σόγια) που περιέχει την αντιοξειδωτική βιταμίνη Ε. Το παρθένο ελαιόλαδο δεν χαρακτηρίζει τις κουζίνες άλλων χωρών. Πάντως, σήμερα το ελαιόλαδο είναι, δυστυχώς, ρεφινέ (διυλισμένο). Ακόμα και η διατροφή των μανιακών χορτοφάγων – που σαν πρόβατα τρώνε λαχανικά και φρούτα – δεν περιέχει ελαιόλαδο. Το ελαιόλαδο ευθύνεται και για τη μακροζωία των Κρητικών, όπως και το κόκκινο κρασί που περιέχει τις αντιοξειδωτικές ουσίες ``φλαβινοειδή΄΄. Το κρασί, δυστυχώς, τείνει να αντικατασταθεί από την μπίρα που είναι διατροφικά απαράδεκτη, γιατί περιέχει πολλές θερμίδες και το κυριότερο περιέχει κοβάλτιο που έχει ενοχοποιηθεί για πρόκληση καρδιοπαθειών. Η αγάπη για το κρασί συναντάται και στη Γαλλία. Εκεί, όμως, έχουν ψύχωση με το ποιοτικό κρασι, λες και το ελληνικό βαρελίσιο κρασί είναι χειρότερο από το παλιό γαλλικό κρασί το οποίο όντας παλιό θα έχει χάσει τις περισσότερες χρήσιμες (αντιοξειδωτικές) ουσίες που περιέχει. Εξάλλου, οι αρχαίοι Έλληνες στην αποικία τους Μασσαλία (αποικήθηκε τον 7ο αιώνα π.Χ. από τους Φωκαείς) έμαθαν τους ντόπιους να καλλιεργούν τις ελιές και τα αμπέλια και να παράγουν ελαιόλαδο και κρασί! 
Δεδομένου ότι από τα τέλη του 20ου αιώνα διαπιστώθηκε ότι η αρτηριοσκλύρηνση που προκαλεί μικροαγγειοπάθειες και προοδευτικά μακροαγγειοπάθειες, καρδιοπάθειες, καθώς και εγκεφαλικά επεισόδια, είναι στην ουσία μια φλεγμονώδης διαδικασία. Μάλιστα ενοχοποιούνται και κάποια βακτήρια όπως τα χλαμύδια. Η ελληνική κουζίνα είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικές και φυσικές αντιφλεγμονώδεις ουσίες όπως οι βιταμίνες Α, C, Ε. Έτσι, προλαμβάνει, πέρα από τον καρκίνο, και την αρτηριοσκλήρυνση. Τα χαμηλά επίπεδα των καρδιοπαθειών που στατιστικά παρατηρήθηκαν στη Γαλλία μάλλον δεν σχετίζονται με τη γαλλική κουζίνα, αλλά με τα αντιβιοτικά που έκαναν κατάχρηση στην κτηνοτροφία και τα οποία κατέληγαν στο στομάχι των Γάλλων με την κατανάλωση κρέατος ή γάλατος. Τέλος, η ελληνική κουζίνα δίδει μεγάλη σημασία και στα γαλακτοκομικά που προστατεύουν από την οστεοπόρωση και εφοδιάζουν τον οργανισμό με θρεπτικά συστατικά. Γνωστό παράδειγμα είναι η ελληνική φέτα, το ελληνικό νοστιμότατο και με λιγότερα λιπαρά, τυρί. 
Επί τη ευκαιρία, οι αρχαίοι Έλληνες άρχισαν να παρασκευάζουν τυρί πολύ πρώιμα. Η πρώτη αναφορά στο τυρί γίνεται από τον Όμηρο: στο έπος Οδύσεια. Συγκεκριμένα, ο βασιλιάς της Ιθάκης Οδυσσέας επιστρέφοντας από τον τρωικό πόλεμο φτάνει στο νησί των Κυκλώπων (δύσμορφων μονόφθαλμων όντων με κολοσσιαίες διαστάσεις) και συναντάει τον αρχηγό τους Πολύφημο. Ο Πολύφημος ήταν υιός του θεού της θάλασσας, Ποσειδώνα, και της νύμφης Θοώσης. Κατοικούσε σε μια σπηλιά βόσκοντας τα πρόβατά του. Εκεί γίνεται αναφορά σε προβατίσιο τυρί. Γενικά, η παρασκευή του τυριού διακρίνεται: στην πήξη του γάλατος, στο αλάτισμα και στην ξύρανση. Η Οδύσσεια είναι επέκταση της Ιλιάδος που αναφέρεται στο πραγματικό γεγονός του τρωικού πολέμου (μέσα 13ου αιώνα π.Χ.) και σε αυτήν φαίνονται οι δυσκολίες των Ελλήνων στην εξερεύνηση αγνώστων τόπων και στην ίδρυση αποικιών στην περιοχή της Μεσογείου και της βορείου Αφρικής (στο συγκεκριμένο έπος). Κατά πολλούς μελετητάς το νησί των Κυκλώπων είναι η Σικελία!!! ¶ρα, σύμφωνα με την θεωρία αυτή η Σικελία αποικήθηκε πολύ πριν από τον 8ο αιώνα π.Χ. Ίσως αποικήθηκε από τον 13ο αιώνα π.Χ. ή πιο πριν. Ομοίως και η ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου και του Εύξεινου Πόντου.

Δεν υπάρχουν σχόλια: